۱۳۸۹ اسفند ۱۶, دوشنبه

"بانوان سه شنبه" های سبز! ( نيم نگاهي به فعاليت زنان آسياي ميانه)

بانوان سه شنبه های سبز!
نوشته اي از : بانو مريم. ف به مناسبت روز جهاني زن
در دورانهای بحرانی، همه چیز نشانی از چیز دیگر دارد و ذهن آدم آنقدر بر آنچه حیاتیست متمرکز است که همه چیز را به همه چیز ربط میدهد و در تمام اتفاقات نشانی از خبری یا حادثه ی که در انتظارش است می بیند.
اما  تطابق روز جهانی زن (۸ مارس/۱۷اسفند)   با سه شنبه ی سبز یک فرصت طلایی برای یادآوری یک واقعیت تاریخی از جنبش پر تلاطم و آزادیبخش زنان ایران زمین است.
تاریخ حضور و مشارکت زنان در جنبش های اجتماعی و سیاسی منطقه ی ما چندان شناخته شده نیست.و کسی کمتر می داند که در آسیای میانه به زنان فعالی را که در سطح محله به مشکلات خانواده و احقاق حقوق زنان می پردازند در اصطلاحي احترام آميز در زبان محلي برخي كشورهاي اين منطقه به آنان بي بي  (به عنوان فرهيخته و مجرب) می گویند و چون روز فعاليت اين زنان پيشرو "سه شنبه ها" بوده، از آنها در مناطقي مثل تاجيكستان با نام ستايش آميز "بی بی سه شنبه ها" يا "بانوان سه شنبه ها" ياد مي شود. بي بي ها، همیشه به نوعی فعال اجتماعی حوزه زنان در جامعه ی سنتی آسیاي میانه بوده اند و در حالیکه در وقت صلح و آرامش وظیفه شان رسیدگی و حمایت از زنان محله است، در دوران های بحرانی به عنوان رهبران محلی، همراه با مردان در جنبش های انقلابی و آزادیبخش منطقه، نقش آگاهی رسانی، بسیج زنان ودفاع از وطن را نیز به عهده داشته اند.
حیات نعمت سمرقندی ، شاعر آزادیخواه و مشهور تاجیک ، عقیده دارد که ریشه ی ارتباط فعالیت زنان را  با روز سه شنبه باید در سنتهای  قدیمی دوران قبل از اسلام جستجو کرد. طبق دین و آئینهای مذهبی قبل از اسلام، روزهای سه شنبه زنان بطور عموم از کارهای خانگی (شست شو، پخت و پز و رفت و روب... ) معاف بودند و فقط به امور خود و جامعه ی زنان می پرداختند: رسیدگی به زنان عزادار یا بیمار، تهیه و تدارک مراسم نامزدی وعروسی ، جشنهای محلی و خبرگیری و خبر رسانی از مسائل روز. در این چارچوب زنانی که بخاطر تجربه، عقل و مردمداری از دیگران متمایز بودند با عنوان "بی بی سه شنبه" جلسات هفتگی را رهبری می کردند و به نوعي حامی وسخنگویی زنان نیز می شدند.
همچون فعالان جامعه ی مدنی زنان، بی بی سه شنبه ها درزمان بحرانی جنگ و شورشهای منطقه ای ، جامعه ی زنان را به حرکت می آوردند و همراه با مردان در دفاع از وطن فعالانه شرکت داشتند و از زنان و خانواده هایشان نیز حمایت میکردند. متاسفانه اطلاعات نوشتاری و منسجم چندانی در این زمینه در دست نیست، ولی طبق یادداشت ها و مشاهدات جسته و گریخته ای که میتوان در کتابهای تاریخی آسیای میانه یافت، یکی از دلائل نفوذ موفقیت آمیز ابومسلم خراسانی در منطقه، مشارکت زنان به رهبری بی بی سه شنبه ها در نهضت آزادیبخش آن زمان بوده است. 
پس از افت نهضتهای ملی، فعالیت بی بی سه شنبه ها بیشتردر سطح سنتی نمودار می شود و لقب بی بی سه شنبه  در محافل مذهبی و شهر نشین به بی بی خلیفه تبدیل می شود. ولی در مناطق روستایی هنوز از عنوان بی بی سه شنبه برای زنانی که فارغ از تبلیغات دینی، به مشکلات زنان و احقاق حق آنان در سطح محله و دهات می پردازند، استفاده می شود.  
پيشنهاد مي كنم تقارن و همزماني سه شنبه ی  سبز ۱۷ اسفند با روز جهاني زن را نشانه ای بگیریم برای تاکید حضور همیشگی و تاریخی زنان در جنبش های آزادیبخش ایران زمین. در این روز زنان ایران, هر جا که باشند آگاهانه تر، منسجم تر، مستقل تر و تاثیر گذار تر ازگذشته و نه در حاشیه,  بلکه در بطن جنبش اعتراضی سبز برای ایرانی دموکراتیک که سر لوحه ی قانون اساسی اش "برابری حقوق تمام شهروندان ایرانی، فارغ از دین و قوم وزبان و جنسیت " باشد به صحنه خواهند آمد .
۱۷ اسفند بر همه زنان ایران مبارک باد.
مريم. ف (پژوهشگر)

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

نظر يا مشاهدات خود را از جنبش حق طلبانه ايرانيان بنويسيد.